در فروردین 1345، کتابی از «محمدعلی جمال‌زاده» به چاپ رسید که نقطه عطفی در مطالعة صفات و ویژگی‌های ایرانیان محسوب می‌شود. او در کتاب «خلقیات ما ایرانیان»، جمیع صفاتی را که خارجی‌ها و داخلی‌ها درباره خلقیات ما ذکر کرده بودند، با هدف پی‌بردن به ریشه‌های «عقب‌ماندگی» ایرانیان جمع‌آوری و تدوین کرد. جمال‌زاده تنها نبود. تنی چند از روشنفکران هم‌فکر او نیز با شروع مطالعه و تحقیق، عقب‌ماندگی ایران را در صفات خود مردم ایران جستجو کردند.
- کتاب «خویش‌کاوی ایرانیان در دوران مدرن» که مجموعه‌ای از مطالب اساتید و نظریه‌پردازان مختلف است، تلاش می‌کند تا علل، ریشه‌ها، چگونگی‌ها و پیامدهای «خویش‌کاوی» ایرانیان را یکی دو قرن گذشته بررسی و تحلیل کند. این کتاب، آراسته به نظرات نویسندگانی چون «تقی آزاد ارمکی»، «مقصود فراستخواه»، «آرمین امیر»، «حسین مجتهدی»، «نصرالله پورمحمدی املشی»، و «محمدرضا جوادی یگانه» است.
- برپا ساختن همايشي به مناسبت پنجاه ساله شدن كتاب خلقيات ما ايرانيان، فارغ از قضاوت درباره اعتبار محتواي اثر صرفا بهانه اي است براي هم انديشي درباره تامل انديشمندان ايراني نسبت به خودمان هرچند اثر جمال زاده در همان زمان انتشار ممنوع شد و مشكلاتي نيز براي خود او به وجود آمد كه بخشي از آن به دليل مخالف او با حكومت پهلوي و دفاع از مشروطه بود ، و هر چند شور انقلابي دهه 1350 و اميد به تغيير و توسعه و سپس انقلاب اسلامي و دفاع مقدس توجه بر خلقيات ما ايرانيان را به محاق بردند اما پس از حدود 35 سال و از ابتداي دهه 1380 نظريه ارتباط فرهنگ و شخصيت با توسعه و نيز توصيفات جمال زاده از ويژگي هاي منش ايراني مورد اقبال انديشمندان ايراني منش ملي و مخاطبان آنها قرار گرفت . جمع حاضر در اين همايش گروهي از انديشمندان هستند كه با نگاهي ژرف انتقادي و چند بعدي موضوع تامل ايرانيان درباره منش ملي خويش را واكاوي مي كنند باشد تا از اين رهگذر به بصيرت هاي تازه اي دست يابيم و مطالعات منش ملي را قدمي به پيش بريم .