به جرئت مي توان گفت دين اسلام دين مدارا و آسان گيري است ديني كه نمي توان در آن تكاليف خارج از ظرفيت طبيعي انسان پيدا كرد و خودبارها به اين نكته تصريح كرده است كه ضرر و سختي در آن راهي ندارد و هر آنچه داراي مشقت باشد از احكام آن خارج است در اين نوشتار سعي شده است جلوه هاي مختلفي از مباني و آموزه هاي مدارا در فقه را در آيات و روايات و متن فقه اسلامي و همچنين سيره عملي اولياي دين نشان دهيم.